De trein is het zuinigste vervoersmiddel in vergelijking met de auto of het vliegtuig. Tenminste, als de trein goed vol zit en niet te vaak stopt, want bij het vergelijken van vervoersmodi is het altijd opletten met veralgemenen. Het relatieve milieuvoordeel van de trein is echter geen absoluut milieuvoordeel. Een trein verbruikt nog altijd heel veel energie in vergelijking met stappen of fietsen.
Net zoals de auto kan de trein worden heruitgevonden door hem kleiner, lichter en trager te maken — aangepast aan een tijdperk van hernieuwbare energiebronnen. Een team Zweedse studenten laat alvast zien wat er mogelijk is: hun elektrische trein voor vijf passagiers verbruikt slechts 0,84 watt-uur per passagierskilometer — ruim tien keer minder dan een elektrische fiets.
——————————————————————————————————–
|
// http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js // http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js |
——————————————————————————————————–
Een trein is zwaar. Een rijtuig van de Belgische spoorwegen weegt 48 ton en heeft 80 zitplaatsen. Zonder rekening te houden met het gewicht van de locomotief is dat 600 kg per zittende passagier, in dezelfde grootteorde als het gewicht per passagier in een auto. Één persoon in een Citroên 2 PK komt overeen met 500 kg per passagier, net zoals vijf personen in een zware SUV. Eén persoon in een SUV haalt 2.500 kg per passagier, vier personen in een 2 PK 125 kg per passagier.
Hoe zwaarder een voertuig is, hoe meer energie het kost om te versnellen. Dat geldt niet alleen voor een SUV. Een trein die vaak stopt, kan door het relatief hoge gewicht heel veel energie verbruiken. In een mailconversatie met Lowtech Magazine rekende UGent professor Alex Van den Bossche uit dat de dieseltrein op het 9 km lang traject tussen Gent en Landskouter 62 liter per 100 km per passagier verbruikt, boven het brandstofverbruik van zelfs de meest luxueuze auto’s.
Dit cijfer geldt als er één passagier op-of afstapt. Van den Bossche: “Men zou per halte minimum dus 10 personen moeten hebben die op- of afstappen om op hetzelfde niveau te komen als een huidige auto die 6 liter verbruikt.”
Bij treinen die minder vaak stoppen, is het hoge gewicht echter geen zware handicap. Van den Bossche: “De trein heeft de laagste rolweerstand en dat voordeel komt tot zijn recht bij weinig stopplaatsen. Neem bijvoorbeeld een directe elektrische trein tussen Gent en Brussel. Als die voor 50% is gevuld, dan kom je op een elektriciteitsverbruik van 11 watt-uur per passagierskilometer. Dat is evenveel als een elektrische fiets, maar de trein is sneller. Voor een elektrische auto met één inzittende is het tien keer zoveel.”
Veel lichtere treinen
Je kan argumenteren dat lokale verbindingen zoals Gent-Landskouter ervoor zorgen dat mensen ook gebruik maken van het spoor op langere afstand, zoals Gent-Brussel. Het hoge energieverbruik op bepaalde trajecten is dus maar een deel van het verhaal. Niettemin zou het energieverbruik van stoptreinen flink omlaag kunnen als we lichtere voertuigen zouden gebruiken.
Hoewel Alex Van den Bossche de oplossing vooral zoekt in het “betonneren van lokale spoorlijnen” (het vervangen van de trein door elektrische bussen met een eigen bedding), ziet hij ook potentieel in lichtere treinen: “Bij hoge snelheid moet een trein een minimum gewicht halen (700 kg/per passagier voor een TGV aan 300 kmh/h) om te verhinderen dat hij omkantelt bij een zijwind. Bij lagere snelheden kan echter met veel lager gewicht worden gereden. Je kan bijvoorbeeld een as tussen twee rijtuigen delen, zoals bij de Talgo of bij moderne trams. Zo kan je treinstellen maken met de helft van het gewicht.”
Studenten van de Zweedse Dalarna Universiteit laten zien dat je nog veel verder kan gaan. Hun met een batterij aangedreven Eximus 1 won eind mei de Delsbo Electric competitie, een eco-marathon voor spoorvoertuigen, met een verbruik van slechts 0,84 Wh per persoon per kilometer — ruim 10 keer beter dan een elektrische fiets. De Eximus 1 weegt ongeveer 100 kg, is 5,5 meter lang, en biedt ruimte aan vijf passagiers.
Alex Van den Bossche, zelf betrokken bij de ontwikkeling van hybride elektrische voertuigen, is onder de indruk: “Het verbruik is extreem laag. In de Shell eco marathon, een soortgelijke wedstrijd voor voertuigen op rubber banden, halen ze 1,16 Wh per persoon. Bovendien rijden ze met banden van natuurlijk rubber. Die hebben een heel lage rolweerstand, bijna te vergelijken met stalen rails, maar ze zijn heel duur en gaan slechts een paar dagen mee. Anderzijds zou de score in de eco marathon ook kunnen verbeteren als er meerdere passagiers in de voertuigen zouden passen, zoals bij de Eximus 1.”
Een trein met trappers
Het verbruik van de Eximus 1 is zo laag dat de passagiers het voertuig in principe ook zelf al trappend aan een hoge snelheid zouden kunnen voortstuwen. “Aan een snelheid van 50 km/u moet elke passagier slechts 42 watt vermogen leveren”, aldus Van den Bossche. “In realiteit zal er eerst een hoger vermogen worden geleverd en dan gedurende geruime tijd worden uitgebold. Het toevoegen van pedalen zou de trein wel langer en zwaarder maken, maar een met pedaalkracht aangedreven trein is realistisch, aan bijna de huidige snelheid, alleen met een volledig andere, lichte technologie.”
Een praktisch inzetbaar voertuig is de Eximus 1 niet. Er zijn geen vensters, de passagiers zitten heel dicht op elkaar, en de trein vervoert te weinig mensen, waardoor de spoorlijn inefficient wordt benut. Bovendien werd het record gehaald bij een zeer lage snelheid (gemiddeld 10 km/h), dus het verbruik zou in een praktische variant wel wat hoger liggen. Maar een snellere en veel langere versie die tientallen passagiers vervoert, is best voor te stellen. En met een backup van pedalen rijden we bij de volgende treinstaking gewoon zelf naar Brussel.
Kris De Decker
——————————————————————————————————–
Verwante artikels:
- Een (overdekte) snelweg voor fietsers?
- De elektische velomobiel: bijna even snel als een auto, maar 80 keer zuiniger
- Waarom verdwijnt de Europese nachttrein?
- De Étoile du Nord: Bijna even snel als de Thalys, maar veel goedkoper
——————————————————————————————————–
|
// http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js |
www.lowtechmagazine.be 
Geef een reactie op Mike Reactie annuleren