www.lowtechmagazine.be

Categorie: Hightech uit vervlogen tijden

  • Ode aan de oortrompet: niet-elektrisch hoorapparaat overtreft moderne variant

    De meeste mensen met gehoorproblemen dragen geen hoorapparaat, omdat de toestellen vaak niet het gewenste effect opleveren. Uit onderzoek blijkt dat niet-elektrische hoorapparaten uit vroegere eeuwen beter werken.

  • Luchtverwarming in de middeleeuwen: de hypocaust met warmteopslag

    De Romeinen worden beschouwd als de uitvinders van het eerste rookvrije verwarmingssysteem in West-Europa: de hypocaust. Tot voor kort gingen de meeste historici ervan uit dat de hypocaust verdween na de val van het Romeinse Rijk, maar recent onderzoek laat zien dat de technologie tijdens de middeleeuwen verder werd gebruikt en zelfs aanzienlijk werd verbeterd.…

  • Hydraulische krachtoverbrenging als alternatief voor elektriciteit

    Terwijl een watertoren 500 meter hoog moet zijn om een druk van 700 psi te kunnen leveren, behaalt een hydraulische accumulator hetzelfde resultaat met ongeveer 100 ton ballast en een constructie van slechts 12 tot 14 meter hoog.

  • De fruitmuur: stadslandbouw in de 17de eeuw

    De fruitmuur, waaruit de glastuinbouw zich ontwikkelde, maximaliseert de opname van zonne-energie en minimaliseert de invloed van wind.

  • Stralingsverwarming: gezonde warmte met minder energie

    In tegenstelling tot luchtverwarming kan stralingsverwarming (zoals de tegelkachel hierboven) lokaal verwarmen. Die Bauern und die Zeitung, een schilderij door Albert Anker, 1867. Het is de afgelopen maanden relatief rustig geweest op Lowtech Magazine, en dat heeft alles te maken met een boek over stralingsverwarming, dat op 5 februari wordt gepubliceerd bij uitgeverij Eburon. De…

  • Energie uit de kraan: de watermotor

    // http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js Weinig mensen beseffen dat ze thuis over een extra energiebron beschikken: het water dat uit de kraan stroomt. Vlak voor de komst van het elektriciteitsnetwerk op het einde van de negentiende eeuw werden vele duizenden watermotoren aangesloten op de openbare watervoorziening in Europese en Amerikaanse steden. Met behulp van deze kleine waterturbines kon…

  • De mechanische overbrenging van energie: Stangenkunst

    In de zestiende eeuw ontwikkelden ingenieurs een mechanisch alternatief voor het overbrengen van energie over lange afstanden. Netwerken van heen-en-weer bewegende houten balken transporteerden de energie van een waterwiel in een vallei naar mijnbouwmachines op een berg. Deze zogenaamde “Stangenkunsten” werkten tot op een afstand van vier kilometer. Vanaf de tweede helft van de negentiende…

  • Europa zoekt vrachtfietsers (m/v)

    // http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js Wie over goede fietsbenen beschikt, heeft steeds meer jobs voor het oprapen. Het aantal bedrijven dat vrachtfietsen inzet, groeit snel. Uit een aantal verkennende studies blijkt dat minstens een kwart van het goederenverkeer binnen de stad per vrachtfiets zou kunnen gebeuren. Met speciale verdeelcentra, grotere voertuigen en elektrische trapondersteuning kan dat aandeel verder…

  • Van passiefhuis naar passiefstad

    Een passiefhuis is een gebouw dat door een uitgekiend ontwerp verwarmd en gekoeld kan worden zonder het gebruik van fossiele brandstoffen. In plaats daarvan worden de warmte van de zon en de verkoeling van de wind optimaal aangewend. Architecten hebben wereldwijd het nut aangetoond van passiefhuizen, maar de vraag die tot nu toe nauwelijks werd…

  • Het geniale ontwerp van de Chinese kruiwagen

    De Chinese kruiwagen speelt een belangrijke rol in de transportgeschiedenis van het Oosten. Terwijl de Europese kruiwagen enkel werd ingezet voor het vervoer van vracht op zeer korte afstand, was de Chinese kruiwagen eeuwenlang een universeel voertuig voor het transport van zowel goederen als passagiers op veel grotere afstanden. Bij de Chinese kruiwagen – die…

  • De vergeten toekomst van de energiefiets

    De mogelijke toepassingen van pedaalkracht gaan die van de fiets als transportmiddel ver te boven. Tijdens de jaren 1970 werd er veel onderzoek verricht naar energiefietsen die op een mechanische manier een groot aantal industriële machines, huishoudtoestellen en landbouwwerktuigen konden aandrijven. Als dat onderzoek zou worden verdergezet, aangevuld met de kennis en materialen van vandaag,…

  • Mechanische appelschiller is wonder van negentiende-eeuwse techniek

    Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw doken er heel wat op spierkracht werkende machines op die veel efficiënter waren dan de werktuigen die tot dan toe werden ingezet. Eén van de spectaculairste voorbeelden is de mechanische appelschiller. Een mechanische appelschiller doet twee en soms drie dingen tegelijk. Niet alleen wordt de appel geschild,…

  • Hoe milieuvriendelijk is de energiefiets?

    Al trappend elektriciteit opwekken is goed voor je conditie, maar het ecologische voordeel is zeer twijfelachtig. Hoewel het menselijk lichaam niet erg efficiënt is in het omzetten van brandstof (voedsel) in energie, is dat niet het vraagstuk dat we hier willen aankaarten: mensen moeten nu eenmaal bewegen om gezond te blijven, en dus kunnen we…

  • Van kabelbaan tot RopeCon: automatisch goederentransport voor een prikje

    We gebruiken ze vandaag alleen nog maar om skiërs en snowboarders te vervoeren, maar tot een halve eeuw geleden was de kabelbaan een wijd verspreide methode voor het transport van goederen – niet alleen in de bergen maar ook op vlak terrein. De kabelbaan is één van de zuinigste transportmiddelen die er bestaan. Met de…

  • Handboren en manuele boormachines: waar zijn ze gebleven?

    We staan er niet bij stil: als we een gaatje willen boren, hoe klein ook, nemen we een elektrische boormachine ter hand. Maar tot een eind in de twintigste eeuw gebruikten we daar door spierkracht aangedreven machines voor. Die gesofistikeerde handboren, die op het eind van de negentiende eeuw werden ontwikkeld, betekenden een enorme sprong…

  • Vergeten technologie: 4.000 knopen

    De moderne stedeling kan tegenwoordig slechts één knoop leggen: de “halve knoop”, nodig om onze schoenveters vast te maken. Tot zo’n honderd jaar geleden was dat heel anders. Elke vakman had een een specifiek assortiment knopen tot zijn beschikking. In totaal zijn er maar liefst 4.000 verschillende knopen beschreven, van zeer eenvoudig tot ontzettend complex.…

  • UNESCO lanceert online databank voor traditionele technologie

    Het zopas opgerichte “International Traditional Knowledge Institute” (ITKI) is een ambitieuze poging om traditionele technieken en vaardigheden van over de hele wereld te behoeden voor de vergetelheid. Volgens UNESCO zijn ze van onschatbare waarde voor het ontwerpen van duurzame oplossingen in het heden en in de toekomst. Kern van het project is een gratis toegankelijke…

  • Spitstechnologie uit grootvaders tijd

    Door gebrek aan tijd zie ik mij genoodzaakt de zaken op Lowtech Magazine een beetje anders aan te pakken. Concreet wil dat zeggen dat vooral lange artikels over de geschiedenis van technologie niet altijd meer naar het Nederlands zullen worden vertaald. Beide blogs zijn de afgelopen twee jaar wat uit elkaar gegroeid, en op de…

  • Uw stoelgang kan de wereld redden

    Update: bij de Engelse vertaling van dit artikel kwamen een aantal onjuistheden aan het licht, met het gevolg dat het Nederlandstalige artikel herschreven zou moeten worden. In afwachting daarvan verwijzen we naar de Engelstalige versie, die wel helemaal correct is en veel bijkomende informatie bevat: “Recycling animal and human dung is the key to sustainable…

  • Houtgasauto’s: rijden op brandhout

    Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd vrijwel het volledige wagenpark in Europa omgebouwd om op brandhout te kunnen rijden. Houtgasauto’s zijn een niet zo elegant maar wel efficiënt en ecologisch alternatief voor benzinewagens. De autonomie ervan is vergelijkbaar met die van een elektrische auto. Stijgende brandstofprijzen en de opwarming van het klimaat hebben de aandacht voor…

  • Een ring van vuur: de Hoffmann oven

    Een tijd geleden presenteerden we een Middeleeuwse bouwtechniek die grote hoeveelheden bouwmateriaal en dus ingebedde energie zou kunnen besparen: het tamboerijngewelf. Blijkt dat er ook een negentiende eeuwse productietechniek voor bakstenen en tegels bestaat die verbazend efficiënt is: de “ringoven” of “Hoffmann oven”, een kolossale versie van de tegelkachel.

  • Geschiedenis (en toekomst) van de industriële windmolen

    // http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js In de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw, decennia nadat de stoommachine windkracht overbodig had gemaakt, bleven Nederlandse onderzoekers koppig de toen al erg gesofistikeerde traditionele windmolen verder verbeteren. De resultaten waren spectaculair, en het leidt geen twijfel dat ze vandaag nog verder zouden kunnen worden verbeterd. Zou het zinvol zijn…

  • Tegels als een alternatief voor staal

    // In Engeland is een ecologisch huis gebouwd dat (letterlijk) steunt op een eeuwenoude, bijna vergeten techniek: het “tamboerijngewelf” of de “Catalaanse boog”. De methode bestaat uit het aan elkaar plakken van dunne lagen tegels, waarmee structuren mogelijk zijn die een hedendaags architect normaal gezien niet zou kunnen of durven bouwen zonder stalen bewapening. Het…

  • Museum voor de oudere technieken

    Voor bijna elk elektronisch apparaat of op olie draaiende machine bestond er vroeger een lowtech alternatief dat werd aangedreven door spierkracht, water of wind. Het Museum voor de Oudere Technieken, sinds 1982 gevestigd in het Vlaamse Grimbergen, verzamelt en bestudeert ze allemaal. Waarom? “Evolutie betekent niet automatisch vooruitgang en primitieve oplossingen zijn in wezen vaak…

  • Honderd jaar wetenschap en technologie

    http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js Het zijn gouden tijden voor wie interesse heeft in de evolutie van wetenschap en technologie. Terwijl bibliotheken achterop hinken met het digitaliseren van informatie, nemen anderen die taak maar al te graag op zich. Een kort maar krachtig overzicht van de beste sites.

  • Haal de zon in huis: tegelkachels en warmtemuren

    // http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js Tegelkachels zijn milieuvriendelijker, zuiniger, gezonder, veiliger en gezelliger dan alle moderne verwarmingsmiddelen samen. Waarom zijn ze verdwenen en hoe krijgen we ze weer terug? Haast niemand weet dat er vroeger een verwarmingstoestel bestond dat alle moderne verwarmingstoestellen overtreft. Dan hebben we het niet over de kolenkachel, maar over de (Europese) voorloper daarvan: de…

  • Industriële architectuur: licht uit de hemel

    Er kan heel wat op verlichting worden bespaard als daglicht optimaal zou worden benut. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan: hoe meer glasoppervlakte, hoe slechter de isolatie-eigenschappen van een woning. Ons industrieel erfgoed biedt inspiratie voor een optimaal compromis. Een praktische handleiding voor hedendaagse bouwers, door gastauteur Willy Lievens. Het verhaal verscheen ook in…

  • Vakantie zonder vliegtuigen: waar is het passagiersschip naartoe?

    Stijgende brandstofprijzen brengen vliegtuigmaatschappijen in zware moeilijkheden. Reizen we straks opnieuw met passagiersschepen naar Amerika? Een reis per vliegtuig is goedkoper geworden dan een reis per trein of per auto. Maar als de prijzen van kerosine aan hetzelfde tempo blijven stijgen, dreigen vliegreizen opnieuw een privilege te worden voor de rijken. Dat betekent niet noodzakelijk…

  • De 2CV: een groene auto uit 1949

    Wie zich afvraagt waarom zuiniger technologie niet tot zuiniger auto’s leidt, moet eens een kijkje nemen in deze (Nederlandstalige) Citroën-brochures uit 1954 en 1974. Het zijn originele, ingescande folders van de 2CV of Deux Chevaux (“2PK”, “geit” of “eend” in de Vlaamse en Nederlandse volksmond). Ondanks alle spitstechnologie die sindsdien in auto’s is gestopt, blijft…

  • De supercomputer van de 19e eeuw

    Deze kolossale machine van brons, ijzer en staal is gebouwd naar negentiende eeuwse plannen van de Engelse uitvinder en wiskundige Charles Babbage en wordt vanaf volgende week tentoongesteld in het Amerikaanse Museum voor computergeschiedenis. Dankzij een complex radarwerk van tandwielen, dat wordt aangezwengeld zoals een draaiorgel, kan de 5 ton zware machine berekeningen maken die…

  • Televisie in de 17e eeuw

    // http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js Het panorama, de stereoscoop, de toverlantaarn en de rarekiek vervulden vanaf de zeventiende eeuw dezelfde rol als film en televisie vandaag. De beeldkwaliteit en schermgrootte van de hedendaagse cinema en televisie is indrukwekkend, computergames tonen bijzonder realistische werelden en draagbare mediaspelers maken het mogelijk om eender waar een film te bekijken. Maar ook…

  • Een wereld zonder vrachtwagens

    Als drinkwater, afvalwater, gas en olie door ondergrondse pijleidingen vervoerd kunnen worden, waarom zouden ook consumentengoederen niet via die weg tot aan huis kunnen worden gebracht? De Duitse “Ruhr-Universität Bochum” onderzoekt en test een systeem voor het ondergronds vervoer van stukgoederen door pijpleidingen. Het geautomatiseerde netwerk is bedoeld voor vrachtvervoer op regionale schaal, tot op…

  • De heruitvinding van het wiel

    Dit bizar voertuig is een motorwiel – ook wel autowiel genoemd. Deze gemotoriseerde monowielen (de bestuurder zat in het wiel) ontwikkelden zich uit gelijkaardige eenwielige fietsen op het einde van de 19e eeuw. De eerste decennia van de 20e eeuw waren ze een geliefd onderwerp in populair-wetenschappelijke tijdschriften.

  • Drijf je laptop aan met spierkracht

    Het menselijk lichaam kan voldoende vermogen leveren om computers, televisies en wasmachines aan te drijven. Maar daar hoort zweet bij.  Ecotech-fanaten dromen van zelfvoorzienende gadgets: mobiele telefoons gevoed door zonne-energie, muziekspelers aangedreven door de hartslag. Maar het potentieel van die energiebronnen is veel te klein. Slingers en rolfietsen kunnen wel een krachtige energiebron zijn. Een…

  • Kitesurfen voor vrachtschepen

    Door de wind te beschouwen als een extra krachtbron, kan het brandstofgebruik van vrachtschepen aanzienlijk worden beperkt. Stoomkracht en dieselmotoren verwezen het commerciële zeilvrachtschip naar de geschiedenisboeken, omdat gemotoriseerde schepen een stuk sneller, betrouwbaarder en goedkoper zijn. Nu het brandstofverbruik en de daarmee gepaard gaande milieuvervuiling van schepen de spuigaten uitloopt, komt er weer interesse…

  • De sterrenhemel als GPS

    Meer dan twee eeuwen geleden was het al mogelijk om je positie op aarde zeer nauwkeurig te bepalen met behulp van satellieten. De mens navigeert al duizenden jaren over de aardbol met behulp van satellieten. Alleen waren dat tot in de helft van de twintigste eeuw geen GPS-kunstmanen, maar sterren. We weten ondertussen dat de…

  • De optische telegraaf: e-mail in de 18e eeuw

    Meer dan 200 jaar geleden was het al mogelijk om berichten met de snelheid van een vliegtuig door Europa te versturen – draadloos en zonder dat er elektriciteit aan te pas kwam. E-mail overklast alle andere communicatiesystemen in snelheid. Maar de essentie van de technologie – het over lange afstand versturen van gecodeerde boodschappen –…